Kobieta zerem?…. z życia i literatury.

Nie chciał żyć. W jego głowie był ból, strach, niemoc. W jego głowie już jakiś czas temu zaczęły kłębić się myśli, z którymi nie potrafił sobie poradzić. Pewnego dnia stanął na poręczy balkonu,  na ostatnim piętrze wieżowca i skoczył.  Kiedy zadzwonił telefon i usłyszałam informacje o pogrzebie, długo nie potrafiłam dojść do siebie. Nie był moim przyjacielem ale znaliśmy się od dziecka. Jak bardzo musiało być mu źle?

Ale to nie na jego cierpieniu chciałam się skupić, a raczej na tych, których zostawił. Żona i dzieci „pogrążone w bólu”, żona i dzieci wściekłe, że odszedł bez słowa, z suchą informacją pozostawioną na stole, że nie potrafi dłużej poradzić sobie z chorobą, z tym co rozsadzało czaszkę. Teraz to oni muszą radzić sobie także za niego. Żona nie pracowała nigdy…

W takich sytuacjach przypomina mi się zawsze „Marta” Orzeszkowej. To jest taka książka, która na zawsze chyba pozostanie w mojej pamięci, nie tyle ze względu na jej walory literackie, bo te są takie sobie, co właśnie na prawdy, które uświadamia i uczucia, które obudziła.

Otóż okazuje się, że ciągle jeszcze można spotkać kobiety, za bardzo ograniczone w swoich działaniach, za bardzo uzależnione od mężczyzny. Najpierw czekają na swoją wielką miłość nie myśląc o tym co może się stać gdy miłość nie nadejdzie lub gdy przyjdzie, ale też szybko zniknie pozostawiając po sobie tylko pustkę. Takie kobiety nie otrzymują nic w zamian i za późno dowiadują się, że popełniły błąd nie próbując zdobyć wykształcenia aby stanąć do walki o swój los. I wcale nie piszę tu tylko o studiach, a raczej o każdym wykształceniu, które da takiej kobiecie możliwość odnalezienia się w społeczeństwie. Jak bardzo prawdziwie w tym konkretnym przypadku brzmią słowa Orzeszkowej:

„Wraz ze śmiercią jego skończyło się nie tylko szczęście domowe Marty, ale usunęła się spod stóp jej podstawa materialnego bytu”

Zostaje bez pieniędzy i środków do życia. Brak oparcia w mężu /mężczyźnie/ powoduje wyobcowanie w społeczeństwie.

Orzeszkowa walczyła o prawa kobiet. Kobieta, o której ja piszę, poddaje swój los bez walki, wierząc, że jakoś to będzie. Ale los bywa okrutny. Los upomina się o swoje. Los, potrafi zaskoczyć. Jak mądrze brzmią słowa jednego z pozytywistycznych rodziców:

„Do wszystkich zresztą nauczycieli, którzy kształcą umysł naszej córki, […] zanosimy jedyną prośbę, aby obejmowało wszystkie gałęzie danego przedmiotu, tak iżby dziecko nasze mogło kiedyś władać nim i mieć go w zupełnym swym posiadaniu.”

Gdyby zdawała sobie sprawę z tego nasza „Marta”, nie borykałaby się dzisiaj z takimi trudnościami finansowymi, nie czułaby upokorzenia szukając pracy, nie czułaby żalu, że dobiega prawie pięćdziesiątki i właściwie poza prowadzeniem domu, nie potrafi nic.

I znowu posłużę się słowami pisarki:

„Ale czas, tak hojny dla niej kiedyś w chwili bezczynności i spoczynku, gnał ją teraz postrachem głodu, chłodu, wstydu, nędzy.”

Orzeszkowa widziała potrzebę kształcenia się kobiet, dlaczego nie widziała takiej potrzeby żona mojego kolegi? Dzisiaj może byłoby jej łatwiej znaleźć pracę, z której mogłaby utrzymać dzieci, godziwie żyć i dożyć starości.

Na szczęście już coraz rzadziej spełniają się słowa, które zapamiętałam z książki, że każdy mężczyzna żyje na świecie sam przez się, nie potrzebuje jakiejś dodatkowej cyfry, żeby przestać być zerem, natomiast kobieta by stać się cyfrą, a więc przestać być zerem, potrzebuje mężczyzny, który stanie obok niej. „Kobiecie dają błyszczącą oprawę, aby jak w sklepie jubilera kunsztownie wypolerowany diament ściągała na siebie oczy jak największej liczby nabywców. Jeżeli nie znajdzie dla siebie nabywcy albo znalazłszy utraci go, pokrywa się rdzą wiecznej boleści, plamami bezzaradnej nędzy, staje się na powrót zerem, ale zerem chudym z głodu, trzęsącym się z zimna”.